FAQ
Najczęstsze pytania i odpowiedzi
Zawód psychologa i psychoterapeuty definiowany jest jako zawód zaufania publicznego, co oznacza, że przedstawicieli tych zawodów obowiązuje tajemnica zawodowa. Wszystkie informacje dotyczące terapii i pacjentów są poufne. Psychoterapeuta nie może ujawnić, że dana osoba jest lub była jego pacjentem. Tym samym nie wolno mu informować nikogo (również rodziny) o stanie pacjenta, przebiegu terapii czy poruszanych tematów.
Zwolnienie z tajemnicy zawodowej następuje, gdy dochodzi do sytuacji, które w ocenie terapeuty zagrażają życiu, zdrowiu pacjenta lub innych osób. Ponadto terapeutę może zwolnić z tajemnicy zawodowej sąd lub prokurator.
Kontrakt terapeutyczny jest umową między pacjentem a terapeutą, która dotyczy formalnych aspektów terapii, a także wspólnie ustalonych celów. Często omawiany jest ustnie, czasem też pisemnie. Kontrakt zazwyczaj omawiany jest po zebraniu wywiadu, czyli w przeciągu pierwszych kilku sesji.
Najczęściej w kontrakcie zawarte jest:
- określenie czasu i miejsca spotkań (stały dzień tygodnia, godzina),
- ustalenie częstotliwości spotkań,
- sformułowanie zasad terapii (warunki uczestnictwa, poufność, forma płatności,
- odwoływanie spotkań, kontakt i dostępność terapeuty pomiędzy sesjami),
- podsumowanie celów terapii.
Kontrakt terapeutyczny zapewnia obu stronom poczucie bezpieczeństwa podczas wspólnej pracy. W trakcie jego uzgadniania podkreśla się współodpowiedzialność i zrozumienie dokonywanych wyborów i decyzji.
Superwizja to konsultacja prowadzenia terapii i jej przebiegu z innym terapeutą. Czasem psychoterapeuta przedstawia przypadek pacjenta, sposoby pracy i inne ważne informacje, by omówić sposób pracy, ale także swoje wątpliwości, pomysły etc. Oczywiście w takim przypadku nie są ujawniane dane, pozwalające na identyfikację pacjenta. Szersze spojrzenie innych specjalistów czy superwizora może bardzo dużo wnieść do współpracy z pacjentem. Ogólnie praca superwizyjna skupia się na lepszym rozumieniu diagnozy, procesu psychoterapeutycznego, zjawisk takich jak opór, przeniesienie itp. Poddanie refleksji i analiza przedstawianego problemu jest wyjątkowo istotna ze względu na złożoność różnorodnych zjawisk natury interpersonalnej i intrapsychicznej.
Psychoterapia poznawczo behawioralna (CBT- Cognitive Behavioral Therapy) opiera się na dwóch głównych procesach: poznawczym, czyli jak rozumiemy siebie, innych, siebie wśród innych i otaczający nas świat, oraz behawioralnym wynikającym z procesu uczenia się. Według teorii CBT procesy poznawcze i behawioralne są ze sobą zespolone, co oznacza, że myślenie warunkuje nasze reakcje, a zachowanie wpływa na nasz sposób myślenia.
W terapii poznawczej bardzo istotne jest odkrycie wzorców myślenia, ponieważ to one wpływają na nasze emocje, stan fizjologiczny i na postępowanie. Co oznacza, że celem jest zidentyfikowanie, a następnie zmiana fałszywych i krzywdzących przekonań, po to, by uzyskać oczekiwaną zmianę samopoczucia i postępowania. W pracy behawioralnej chodzi o to, by poprzez zmianę zachowania wpłynąć na swój sposób myślenia.
W trakcie współpracy, na podstawie problematycznych sytuacji życia codziennego, odkrywamy wzorce myślenia pacjenta, emocje oraz zachowania. Gdy odkryjemy dysfunkcyjne schematy myślenia i samoograniczające strategie, pacjent przy wsparciu terapeuty poszukuje ich źródeł. Następnie pacjent na terapii zaznajamia się, jak pracować z krzywdzącymi myślami, przekonaniami oraz uczy się nowych zachowań, a z tak postępującej pracy, wyciąga wspierające dalszą zmianę wnioski.
Dzięki CBT pacjent może się nauczyć myśleć o sobie, innych ludziach i otaczającym świecie w sposób bardziej sprzyjający jego lepszemu codziennemu funkcjonowaniu.
Nurt psychoterapii poznawczo-behawioralnej zakłada, że pacjent część pracy wykonuje pomiędzy kolejnymi sesjami. Terapeuta ustala z pacjentem prace domowe, których systematyczne wykonywanie, pomaga w zmianie negatywnych przekonań i nauce nowych zachowań.
Klasyczna praca domowa może obejmować: prowadzenie zapisu myśli, emocji, dzienniczka snu, ćwiczenia relaksacyjne, eksperymenty behawioralne, kiedy pacjent uczy się nowych strategii, przeczytanie artykułu itp.
W trakcie spotkań psychoterapeutycznych kształtuje się szczególna więź. Relacja ta polega na zaufaniu, empatii, równorzędności i poczuciu bezpieczeństwa. Relacja ta służyć ma jedynie procesowi leczenia i jest warunkiem udanej terapii, aczkolwiek niewystarczającym warunkiem zmiany.
Pacjent jest ekspertem od samego siebie. Terapeuta jest specjalistą od zaburzenia i sposobów pracy w psychoterapii. To specjalista, który oferuje indywidualne połączenie technik, które pojawiają się w kontekście relacji terapeutycznej.