Słyszeliście już, a może jeszcze usłyszycie od lekarza „musicie wyluzować, odpuścić sobie”. Myślisz sobie „Wrrrr…!”, złość i frustracja rośnie, a tak serio – łatwo powiedzieć, trudno zrobić. W pewnym momencie, tak bardzo się zapętlasz, że tylko marzenie o dziecku staje się najważniejsze. Codziennie głowicie się – co zrobić? co zmienić? żeby wreszcie się udało, przecież to Wasz cel. Ten kierunek z jednej strony zrozumiały, ale może też być niebezpieczny, bo generuje długotrwały stres i inne trudne stany emocjonalne, które mogą się przerodzić w zaburzenia. Uwierzcie, że nie jesteście bezradni, możecie nauczyć się, jak radzić sobie ze stresem!
Co znajdziesz w artykule:
- Czym jest stres?
- Źródła stresu
- Stres a niepłodność
- Jak stres wpłynie lub wpływa na Ciebie?
- Dlaczego warto iść do specjalisty?
Czym jest stres?
Potocznie stres rozumiany jest na dwa sposoby, najczęściej ludzie łączą stres z odczuwaniem: napięcia, nieprzyjemnych reakcji cielesnych i towarzyszących im emocji. Dużo rzadziej ludzie rozumieją również stres jako czynnik zewnętrzny, jakiś bodziec np. jakieś trudne zdarzenie, które wywołuje reakcję stresową*.
Współczesna psychologia nie zamyka się ani na jednostce, ani na otoczeniu tylko kładzie nacisk na interakcję, która zachodzi między nimi. Co oznacza, że gdy dochodzi do trudnej w naszej ocenie sytuacji i zachwiana zostaje nasza równowaga psychiczna, wtedy mówimy o wpływie stresu na nasze życie.
Czym mogą być trudne sytuacje? To mogą być jakieś okoliczności zewnętrzne, jakaś przykrość, której doświadczamy to również przeszkody, które mamy do pokonania.
Natomiast nasza ocena sytuacji to interpretacja położenia, w którym się znaleźliśmy, jakie nadajemy znaczenie tym okolicznościom, jakie emocje się z nimi wiążą i co dalej z tym zrobimy.
Takie podejście prowadzi nas do zrozumienia, że stres jest wynikiem:
- wymagań sytuacyjnych, które mogą być zarówno obiektywne, jak i subiektywne, czyli istniejące w ocenie jednostki,
- i odniesienie ww. do subiektywnie postrzeganych bądź realnych możliwości poradzenia sobie z nimi.
Stres odczuwa w pewnym momencie każdy człowiek i możemy mówić o pozytywnym stresie (eustress), który zwiększa nasze możliwości do uporania się z napotkanymi trudnościami. Wtedy stres mobilizuje nas do działania, przygotowuje do poradzenia sobie.
Natomiast przewlekły stan napięcia (distress, negatywny stres) w końcu, w określonym dla jednostki czasie, spowoduje przeciążenie i będzie nieść ze sobą negatywne skutki.
Źródła stresu
Źródłem stresu może być wiele różnorodnych czynników:
- środowisko naturalne – hałas, ruch uliczny, zanieczyszczenia,
- fizjologia – dojrzewanie, starzenie się, problemy somatyczne, do których zaliczyć możemy niepłodność, brak ćwiczeń, niewłaściwe odżywianie się, brak snu, czyli też takie związane z nieprawidłowym stylem życia,
- społeczne czynniki stresu – terminy, problemy rodzinne, finansowe, wymagania, które stawiamy sobie lub stawiają nam inni itd.
Wszystkie ww. źródła stresu mogą się łączyć i przenikać ze sobą. Gdy jednak stresorów w naszym życiu jest za dużo i działają na nasz organizm długotrwale, to w końcu dochodzi do przeciążenia organizmu.
Stres a niepłodność
Jak już wspomniałam zbyt duży i przewlekły stres powoduje, że organizm jest ciągle w stanie gotowości do walki, albo ucieczki i w końcu ulega nadwyrężeniu.
I owo przeciążenie może mieć wpływ na układ hormonalny, a układ ten przecież bezpośrednio wpływa na płodność pary.
Przykładowo u kobiety, stres powoduje większe wydzielanie prolaktyny, której nadmiar zaburza owulacje, a może nawet spowodować jej brak.
Również pod wpływem nadmiernego obciążenia dochodzi do wzrostu kortyzolu w naszym organizmie. To tzw. hormonu stresu, a on w konsekwencji również wpływa u kobiety na zaburzenia miesiączkowania. Co oczywiście nie pozostaje obojętne dla płodności.
Ostatecznie może stać się tak, że w sytuacji przewlekłego stresu kobiecy organizm jest już na tyle osłabiony, że może też „chronić” kobietę przed zajściem w ciąże. Dzieje się tak, ponieważ spowodowałaby ona dodatkowy stres i dodatkowe obciążenie organizmu, który już i tak jest wyczerpany.
Stres również negatywnie wpływa na męski układ hormonalny, przykładowo wysoki poziom kortyzolu obniża poziom testosteronu, obniżając tym samym jakość nasienia.
Jak stres wpłynie lub wpływa na Ciebie?
To jak reagujemy na stres, jest naszą indywidualną predyspozycją. Niektórzy mają niski próg, co oznacza, że stresuje ich dużo sytuacji również z życia codziennego. Podczas gdy inną osobę mogą stresować wyjątkowo wymagające wydarzenia, które są w stanie wybić z równowagi każdego.
Stres, jako że wpływa na cały organizm, może powodować, rewolucje żołądkowe, problemy ze snem, napięciowe bóle głowy itp. Ale jednocześnie wpływa na nasze samopoczucie emocjonalne, odczuwanie lęku, smutku i prowadzić może do anhedonii, braku odczuwania jakiejkolwiek przyjemności, a w konsekwencji do depresji. Frustracja i stres wynikająca z niepłodności niesie ze sobą konsekwencje porównywane z przeżyciami towarzyszącymi chorobom nowotworowym**.
Reakcja Twoja na problemy z zajściem w ciążę zależy od osobowości, temperamentu, od tego, jak radziłaś/radziłeś sobie z codziennością, czy masz wsparcie dookoła, to bardzo indywidualna sprawa. Nie jestem w stanie wskazać momentu, w którym pojawi się stres i kiedy konieczne będzie zgłoszenie się do specjalisty. To Ty indywidualnie musisz podjąć taką decyzję.
Niepłodność już od nieudanych starań o dziecko, poprzez diagnozę i leczenie nieść będzie ze sobą trudne sytuacje w Twoim życiu. Stresory będą się pojawiać, będą się zmieniać w zależności od sytuacji tu i teraz. Dlatego obserwuj siebie, partnera i zgłoś się w odpowiednim dla Was momencie do specjalisty.
Stres a niepłodność – dlaczego warto iść do specjalisty?
Styl życia może Cię predysponować do wyższych poziomów stresu. Jeśli jeszcze przed staraniem się o dziecko zaburzona jest Twoja, Wasza równowaga, to co stanie się później tzn.: po nieudanych próbach, po diagnozie, w trakcie leczenia?
Równowaga psychiczna zostanie zachwiana jeszcze bardziej. W takiej sytuacji pomocna będzie zmiana stylu życia. Ograniczanie stresorów na tyle ile się da i nauczenie się radzenia sobie z trudnymi sytuacjami. Łatwo powiedzieć, a raczej napisać, na pewno trudniej zrobić, ale to psycholog, psychoterapeuta może Wam pomóc.
* „Psychologia stresu” Irena Heszen, PWN (luty, 2016).
** „Wspieramy płodność”, Raport Koalicji na rzecz Kompleksowej Terapii Niepłodności, Warszawa (czerwiec 2015).
1 odpowiedź do “Stres a niepłodność, stres jako powód i jako skutek!”
[…] Źródeł stresu może być wiele i tzw. stresory mogą się łączyć i przenikać ze sobą wpływając ze wzmocnioną siłą na jednostkę. Gdy długotrwale nasz organizm radzi sobie z trudnościami, to może dojść do przeciążenia. I owo przeciążenie codziennością może mieć wpływ na układ hormonalny, a w konsekwencji może go rozregulowywać. […]